Kostenbeheersing Sociaal Domein

In het sociaal domein worden we geconfronteerd met een aanzienlijke kostenstijging. De grootste stijgingen zien we binnen de domeinen Wmo en jeugdzorg, zoals blijkt uit onderstaand overzicht:

Het is een landelijke trend dat veel gemeenten met stijgende kosten in de zorg geconfronteerd wor­den sinds de invoering van de decentralisaties. Wat zijn nu de belangrijkste verklaringen voor deze kostenontwikkeling? We noemen er een paar:

• Sinds 2019 is voor de Wmo het abonnementstarief vastgesteld op € 17,50 per 4 weken als maxi­mum eigen bijdrage, met als gevolg een aanzuigende werking voor hulp in de huishouding en begeleiding. Dit heeft in 2019 geresulteerd in een stijging van de uitgaven met €670.000;
• Tarieven hulp bij huishouden zijn hoger vanwege een gewijzigde CAO;
• Minder plaatsen in verpleeghuizen en GGZ waardoor ouderen langer thuis blijven wonen. Dit veroorzaakt een stijging van complexe vraagstukken thuis (en dus hoge kosten);
• We hebben in onze gemeente bovendien te maken met een snel vergrijzende samenleving;
• Het volume in de jeugdzorg is toegenomen, dat wil zeggen dat er meer jeugdigen zorg ontvan­gen maar ook dat de gemiddelde kosten per jeugdige toenemen omdat er vaker duurdere pro­ducten door aanbieders worden ingezet;
• de opstelling van zorgverzekeraars bij grensgevallen Wlz/ZWV, waarbij in de praktijk de zorg door de gemeente opgepakt moet worden met alle kosten van dien.

Zowel regionaal als lokaal wordt ingezet op kostenbeheersing. In regionaal verband wordt op het gebied van de jeugdzorg samengewerkt om meer grip te krijgen op de inzet van de aanbieders, on­der andere door resultaatgerichte sturing. Lokaal heeft het college opdracht gegeven om een inter­ventieplan op te stellen, waarbij de inzet is om in totaal 1 miljoen te besparen. Wij denken daarbij aan maatregelen als stringente sturing bij de toegang, waardoor de drempel om gebruik te maken van maatwerkvoorzieningen verhoogd wordt. Dit past in het beleid om meer in te zetten op eigen kracht en het “normaliseren” van de zorgvraag. We zullen kritisch analyseren welke preventieve maatregelen wel en niet effectief zijn. Daar waar we twijfelen aan de effectiviteit gaan we onze sub­sidie-inzet herijken. We willen onderzoeken of de duur en intensiteit van de inzet van maatwerk­voorzieningen beperkt kan worden. En ook de mogelijkheden voor het toepassen of verhogen van de eigen bijdrage willen we verkennen.

De aanpak om de kosten in het sociaal domein beheersbaar te houden is als volgt:

1. De komende maanden nadere analyses uitvoeren voor een beter inzicht in aard en omvang van de (financiële) ontwikkelingen in het sociaal domein (Wmo, Jeugdzorg en participatie);
2. Op basis van deze analyses voor de korte termijn concrete besparingsvoorstellen opstellen;
3. En voor de middellange termijn een pakket aan maatregelen voor structurele kostenbeheer­sing.

Het is de bedoeling om in het eerste kwartaal van 2020 de uitkomsten van de analyses met de raad te delen en de mogelijke maatregelen te bespreken. De planning is er op gericht om de financiële consequenties in de Kadernota 2020 te kunnen verwerken.